Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 2011

πλάστικο φαντάστικο


το Παρίσι, ο νεοπλαστικισμός, το πιντιέφ και το next top fb model.
Στο Παρίσι το νούμερο ένα πολιτιστικό γεγονός του φετινού χειμώνα ήταν η αναδρομική του Monet. Το Grand Palais έμενε ανοιχτό πρωί και βράδυ, για τα μιλιούνια κόσμου που στοιβάχτηκαν να θαυμάσουν τον μάστορα του ιμπρεσιονισμού. Ευρωπαϊκο ντελίριο. Διόλου περίεργο, στο τσαχπίνικο κέντρο του Παρισιού, γεμισμένο ασφυκτικά με τα αρ ντεκώ κτίρια της εποχής του Μονέ [και βγάλε], ο ιμπρεσιονισμός του προηγούμενου αιώνα ταιριάζει γαντι. Με τις ευχές του Σαρκοζί, οι καλοβαλμένες κυρίες και οι σύντροφοι τους με παλτώ, θα περπατήσουν πλάι στο Σηκουάνα και τα Ηλύσια Πεδία κατευθυνόμενοι στο γκραν παλέ, ώστε να μπορούν να συζητήσουν στο απερό τις εντυπώσεις τους [impressions] από την έκθεση. Η σκηνή είναι ίδια με τον 19ο αιώνα, το μόνο που αλλάζει είναι η παγκοσμιοποίηση στο ταμπελάκι του παλτώ. 


Για το μόνο όμως που δεν μπορεί να κατηγορήσει κανείς τους γάλλους, είναι η σχέση τους με την τέχνη. Ταυτόχρονα με την αναδρομική του Μονέ, το Παρίσι σφύζει από εκθέσεις και καλλιτεχνικά ιβέντς, σκορπισμένα σε εκατοντάδες μουσεία και χώρους τέχνης, σε όλες τις γωνιές της πόλης. Στον τελευταίο όροφο του Pompidou, πίσω από τους χρωματιστούς αεραγωγούς, αυτές τις μέρες φιλοξενείται η έκθεση Mondrian - De Stijl η οποία μπορεί να μην προβλήθηκε τόσο εξαντλητικά όσο του Monet, αλλά περιέχει αντίστοιχης πληρότητας τεκμηρίωση, πάνω στο κίνημα του νεοπλαστικισμού. Μια σκέψη που περνά υποσυνείδητα, είναι πως το κίνημα αυτό, που προηγήθηκε του Bauhaus, ανάμεσα σε άλλα, έδωσε μια σημαντική ώθηση στην παρουσίαση του αντικειμένου του. Τα ανοιγμένα βιβλιαράκια -μανιφέστο και τα περιοδικά, που συνηθως προσπερνάμε στο τουρ μιας έκθεσης, δίνουν μια σαφή εικόνα [τυπογραφία, σύνθεση στο χαρτί, χρώματα, γωνίες και άλλα τόσα] του τί θα ακολουθούσε στη δημοκρατία της Βαημάρης. Βέβαια, δεν θα μπορούσε να περιμένει κανείς τίποτε λιγότερο από ένα κίνημα, οι μάστορες του οποίου τσακώνονταν επι μία δεκαετία για τη γωνία 45 μοιρών στην παρουσίαση του ίδιου μοτίβου. Ακόμα και τα προοπτικά και αξονομετρικά σχέδια της “νεας αντίληψης της πόλης” αποπνέουν μια προσεγμένη διάθεση πειραματισμού, που θα ζήλευαν οι φοιτητές κάθε σχολής αρχιτεκτόνων.
Κάπως έτσι είναι όντως. Αυτές τις μέρες, εκτός από την έκθεση του Μοντριαν, συμβαίνει σιωπηλά και η εξεταστική για χιλιάδες φοιτητές αρχιτεκτονικής.  Η εξεταστική αποτελέι το θάνατο του σχεδιασμού και την ωδή στην παρουσίαση. Σε όλες τις αρχιτεκτονικές υπάρχει ένας διαρκής μόχθος για το φαίνεσθαι, μια αναζήτηση παρόμοια με αυτή των νεοπλαστικιστών, να συνταχθούν παρουσιάσεις πρωτότυπες, που φέρουν ένα αδιόρατο κόνσεπτ στον ορίζοντα. Οι τεχνικές έχουν ασφαλώς προχωρήσει από τις αρχές του αιώνα μας, τα ηλεκτρονικά μέσα κυριαρχούν, και ο καθένας συνθέτει το χαρτί του πρώτα σε μεγκαπίξελ, επεξεργασμένα στο φώτοσοπ, το ιλουστρέιτορ, το πάουερ πόιντ, το πέιντινγκ ή ό,τι άλλο κατέχει. Οι γνώσεις των φοιτητών ανάλογα με την κατηγορία τους, κινούνται περίπου σε παρόμοιο επίπεδο, η αισθητική των θρι ντι, ακόμη και των ψαγμένων, μοιάζει, και το χειρότερο, όλα κλίνουν απειλητικά προς ένα μίξερ από arch-daily, αφίσες αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, σκίτσο ευαίσθητου πικιώνη, πορτφόλιο σταρκιτεκτς και των template που διαλέγει η autodesk - όσο και όπως μπορούν όλα αυτά να συνδυαστουν. 
Η διαφορά των φοιτητών με τους νεοπλαστικιστές είναι πως η παρουσίαση στους πρώτους δεν είναι ένα και το αυτό με το αντικείμενο. Βαθιά ριζωμένη στο de stijl ήταν η διαρκής αναζήτηση της αρμονίας, της αφαίρεσης, της τάξης, ειδωμένες μέσα από τη φόρμα και το χρώμα. Η παρουσίαση ήταν ανάγκη, ήταν η επικοινωνία του άγχους τους. Στην περίπτωση των φοιτητών, η παρουσίαση ΕΙΝΑΙ το άγχος τους, γιατί μπορεί να πρόκειται μεν για την αναγκαία επικοινωνία του σχεδιασμού, αλλά ταυτοχρονα χάνει τον χαρακτήρα της οδεύοντας προς μια σταθερή αλλοτρίωση της σχέσης πηγής και αποτελέσματος. Συνήθως η αισθητική την οποία βλέπουμε να αναπαράγεται στις αρχιτεκτονικές παρουσιάσεις, κρύβει από πίσω της μια συγκεκριμένη ιδέα ζωής. Δεν έχει πλεον σημασία ποιός είναι ο φοιτητής, ποιό είναι το μπακράουντ του και η ιδέα του για τον κόσμο, κάτι που κανόνικά θα έπρεπε όχι μόνο να χτίζεται κατά τη διάρκεια των σπουδών, αλλά και να “μιλάει”  μέσα από τη σύνθεση και την παρουσίαση της. Σημασία έχει ποιός είναι καλύτερος “εκτελεστής”. Όλοι ομογενοποιούμαστε εθελοντικά πίσω απο καλογυαλισμένες παρουσιάσεις που αναδυκνείουν την αύρα αρχιτεκτονικού γραφείου στο μανχάταν. 
Ο φωτορεαλιστικός αγώνας δρόμου, που δε γεννάται από τη σύνθεση αλλά της “φοριέται” σαν κουστούμι, ύπουλα αναπαράγει ένα βαθύτερο κοινωνικο φαινόμενο. Ας αναλογιστούμε τα εκατομμύρια κόσμου που ξημεροβραδιάζονται πίσω από ψεύτικες φωτογραφίες προφίλ στο φέισμπουκ. Το ανθρώπινο γένος ψηφιοποιέιται σε ομάδες που πακετάρονται με τα ίδια template εμφάνισης, προτιμήσεων, λαιφσταιλ. Οι φωτογραφίες και η λοιπή βιτρίνα, περνά τόση επεξεργασία που το μπακράουντ, η αλήθεια του καθενός, ομογενοποιείται με τα αλλεπάλληλα λέιερ. Στις περισσότερες περιπτώσεις η μανία αυτή κρύβει ανθρώπους πανέμορφους, διαφορετικους, γεμάτους όμως με πολλές δόσεις ανασφάλειας. Η ομογενοποίηση παρέχει προστασία και το φεισμπουκ [μαζί με τα άλλα κοινωνικά δίκτυα] αντί να εντείνουν την επικοινωνία της διαφορετικότητας, λειτουργούν σαν οδοστρωτήρες ταυτοτήτων. Το πρόβλημα όμως δεν σταματάει εκεί.
Ένα ατελείωτο φέισμπουκ είναι το κέντρο του παρισιού, έτσι όπως το προβάλλουν οι καλοβαλμένοι μπο-μπο, που περπατούν με το πανομοιότυπο ντυσιμό τους μπροστά από τις χαριτωμένες προσόψεις, συνειδησιακά προσπερνώντας τους άστεγους και τα προάστια. Ένα ασυνείδητο φέισμπουκ είναι η εξεταστική, οπου οι φοιτητές [ντυμένοι κατα τα προφίλ τους] πασχίζουν να παρουσιάσουν τα προτζεκτ τους με τον τροπο που ζητάει ο καθηγητής, ή πασχίζοντας να τα κάνουν να μοιάζουν σε ό,τι έχουν δεί κάπου, ωστε να είναι σίγουροι πως θα αρέσει, θα “περάσει”. Κι όλο αυτό είναι κάτι τόσο φτηνό, φθαρτό και πλαστικό, όπως αρεσκόμαστε να αποκαλούμε το ψέμα, που σκοτώνει την πρόθεση. Εν τέλει, οι μόνοι μη-πλαστικοί σε αυτή την ιστορία ήταν οι νεο-πλαστικιστές.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου