Σάββατο 15 Ιανουαρίου 2011

εγώ Λεκόρ, εσύ Αλλάχ, κι οι δυό μας αχ και βαχ.

το τέμενος των Αθηνών ή αλλιώς
η αρχιτεκτονική του καφενείου.



Η αρχιτεκτονική σπάνια απασχολεί σοβαρά το τηλεοπτικο κοινό. Αν προσπαθήσουμε να κάνουμε μια λίστα με τα καυτά ζητήματα που ακουσαμε, έξω απο τον κοινωνικο κύκλο στην αρχι-γκετοποιημενη μας ζωη, θα καταληξουμε προχειρα [στην καλυτερη περίπτωση] στο ΟΑΚΑ [ο Σαντιαγο ειναι επισημα ο μονος αρχιτεκτονας που αναγνωριζουν οι νεοελληνες μετα τον Babis Vovos! ], τη διπλή αναπλαση στον Ελαιωνα και την Αλεξάνδρας, το μουσείο της Ακροπολης [μόνο απο τη θετική του οψη] και το Τεμενος των Αθηνων. Στις περισσότερες περιπτώσεις το επιμαχο θέμα ειναι η διαφθορα, [σ]τα οικονομικά και τα ζητηματα εθνικιστικης καμπάνας, τομεις  στους οποίους άλλωστε σύσσωμος ο Ελληνικός λαός κατέχει διδακτορικη ειδίκευση. 

Το τεμενος των Αθηνων δεν αποτελεί την εξαίρεση που θα επιβεβαιωσει τον κανόνα. Είναι ένα αγαπημενο θέμα το οποίο με μηνιαία συχνότητα εμφανίζεται στα ψιλά των ειδήσεων των ηλεκτρονικών και έντυπων μέσων μαζικης ενημέρωσης, και ασφαλώς φιλοξενείται στα "πρώτα" [και ευχάριστα] των αντίστοιχων αρχιτεκτονικών. Τον τελευταίο καιρό γεμίσαμε με τα ευγευστα φωτογραφικά πορτραίτα της μιλλενιουμ σταρκιτεκτ Ζαχα Χαντιντ, η οποία σύμφωνα με "πηγες" προθυμοποιήθηκε αφιλοκερδως να σχεδιάσει το νεο σουπερ αθηναϊκό τέμενος, είδηση που συνοδεύτηκε μολις τις προηγούμενες μέρες από μια λιτή [τοσο σε ουσία όσο και σε γκοσιπ] συζήτηση στη Βουλή ανάμεσα στην Υπουργό υψηλης Παιδείας και Θρησκευμάτων και τον εκπρόσωπο του, εξειδικευμένου κομματος σε θέματα εθνικής υπερηφάνιας, ΛΑΟΣ [ο τόνος στο -λ-].

Το ερωτημα που γεννάται πριν καν ασχοληθεί κανεις με την επαναλαμβανόμενη επιχειρηματολογία των διαφόρων πλευρών επι του θέματος, ειναι η ουσιαστική ανάγκη πίσω από το σχεδιασμό του Τεμένους...




Συμφωνα με μια πρόχειρη αναζήτηση στο Ιντερνετ, η μουσουλμανική κοινότητα στην Αθηνα μετρά σε απολυτους αριθμους [που δεν διακρίνονται σε νομιμους και παράνομους] 700.000 πιστούς. Το κατα πόσο ο αριθμός αυτός ειναι υπερβολικός, και κατα πόσο οι πιστοί είναι πιστοί στην ουσία ή στα χαρτια [κατά το 99.8% των χριστιανορθόδοξων] δεν θα ζήσουμε να το μάθουμε. Για τους πιστούς αυτούς στην Αθηνα λειτουργουν τουλάχιστον 24 τζαμιά [καλύτερα μετζιτ] καταγεγραμμενα στο ιντερνετ, και ακόμα περισσότερα ημικρυμμενα, τα οποία δεν αποτελούν επίσημους τόπους συγκέντρωσης και λατρείας αλλά αυτοσχέδιες προσπάθειες των μουσουλμάνων να μετατρέψουν, και αυτοί, τμήματα της, εξαιρετικά ευέλικτης, Αθηναϊκής αρχιτεκτονικής για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Τα μετζιτ, συνήθως γκαράζ ή υπόγεια χαμηλού ενοικείου, κατα καιρούς και τόπους συγκεντρώνουν τις ακροδεξιές αντιδράσεις των [πιο-ελληνων-απο-τους-ελληνες] συμπολιτών μας, με ευφανταστους τρόπους όπως κλείδωμα των πιστών και πυρπόληση υπο το βλέμμα της αστυνομίας, απειλές, αυγά κα κα. Πραγματα που δεν φτανουν έως ποτέ, ως ηχώ, στις καλοσκουπισμένες πλατείες των προαστείων που διαμένουν οι λουξ μεγαρχιτεκτονες μας.

Η δυσκολη συνθήκη στην οποία βρίσκονται οι μουσουλμάνοι των Αθηνων προκειμένου να εκτελέσουν τις 5 προσευχές της μέρας, τις εορτές και τις τελετές τους, συνοδεύεται από τη μη υπαρξη μουσουλμανικου νεκροταφειου στην Αττικη, με αποτέλεσμα οι νεκροι για να λειτουργηθούν να πρέπει να αποστέλλονται, με το αντίστοιχο κόστος, είτε στην Θρακη, είτε στην χώρα απο την οποία προήλθαν. Τα παραπάνω όλα συνδυαζονται με έναν ανερχόμενο τις τελευταίες δεκαετιες, για τους γνωστούς λόγους, αντι-ισλαμισμο ο οποιος δυσκολεύει την καθημερινη ζωη τους. 

Η λέξη κλειδί, λοιπόν, πισω από το αίτημα της κατασκευής του Τεμένους είναι η επισημοποιηση. Η αναγνωριση στους μουσουλμάνους [μια απο τις 3 μεγαλυτερες σε διαδοση θρησκειες] οτι συν-υπάρχουν στην Ελλαδα [νομιμα ή παράνομα], οτι επισκέπτονται ως τουρίστες την Ελλαδα ισότιμα [ναι υπάρχουν και τετοιοι] και οτι έχουν ισα δικαιώματα στην έκφραση του θρησκευτικού τους πιστεύω. Αν μη τι αλλο, κατι τέτοιο αυτη τη στιγμή, όπως φάνηκε από την παραπάνω περιγραφή, δεν συμβαίνει. Και αν θελησουμε να παραδειγματιστούμε απο την ιστορία, για λόγους κοινωνικής τάξης και μόνο, καλό θα ήταν να αλλάξει.

Καποιος θα πεί οτι η αναβάθμιση, επισημοποίηση και η εξυγείανση των χώρων λατρείας [συνοδευόμενες από τον αντίστοιχο κρατικό έλεγχο], μαζί με την χωροθέτηση νεκροταφείου θα έλυνε το πρόβλημα, θα αποδείκνυε έμπρακτα το σεβασμό του κράτους προς τους πολίτες και επισκέπτες ανεξαρτήτως θρησκείας και θα εκτόνωνε τις όποιες κατηγορίες περι μισαλλοδοξίας. Η σκέψη όμως αυτή δεν λαμβάνει υπόψη της μια πληθώρα παραγόντων που δεν ικανοποιούνται παρα μόνο με την αποτύπωση στον 3-χώρο μιας κοινωνικής κράμπας. Η θεωρία έχει οτι με την κατασκευή ενος λαμπρού Τεμένους, οι μουσουλμάνοι θα βρούν μια δικάιωση. Η πραγματικότητα λέει οτι η κατασκευή αυτή είναι αίτημα παραγόντων τόσο ασχετων με την πραγματική αναγκη των μουσουλμάνων μας για επισημοποίηση, όσο και με την αρχιτεκτονική πραγματικότητα των Αθηνών.

Για μία ακόμη φορά η αλλοτρίωση σε ένα εγγενες κοινωνικό αίτημα απο εξωστρεφεις δημαγωγικούς λόγους κοινωνικής και πολιτικής ανωριμότητας έρχεται να λυθεί με μια αρχιτεκτονική λυτρωτική γκάφα, παρόμοια με το περίφημο υπερμουσείο Εθνικής Υπερηφάνειας και Συνοχης Κόντρα στις Πρωην Προστατιδες Δυναμεις της Ευρωπης [για το ευρυ κοινο: της Ακροπολης]. Το χάσμα ανάμεσα στην αναγκη και το κατασκεύασμα είναι τεράστιο και  επανερχόμαστε στην λογική των συμβολων και των συμβολισμών. 

Ο μεγαλύτερος δαχτυλος πιεσης στην κατεύθυνση της κατασκευής [ή ανασκευης] τεμενους στην Ελληνική πρωτεύουσα είναι η πολιτική ηγεσία της γείτονος [με οικονομικό σαπόρτ της Σαουδικης-γουαο-Αραβιας], που εκπροσωπωντας, προφανως αθωα, όλο το μουσουλμανικό κόσμο, κλεινει το μάτι στο λεπτό όριο ανάμεσα σε μειονοτικά, αντιπροσωπευτικα και, για καποιους, εδαφικά, άλυτα θέματα, τα οποία μπλεκουν μέσα τους "ευχαριστα" το θρησκευτικο συναισθημα. Κάτι το οποίο η Τουρκία προσπαθει με κάθε τρόπο, στα του εσωτερικού της, να αλαφρύνει και να περασει ως φολκλορ ωστε να γίνει δεκτη στην απο εδώ [οικονομική] Ενωση το συντομοτερο δυνατο. 

Η αλλη πλευρά πιεσης είναι ασφαλώς η ίδια η Ευρωπαική Ενωση Υπεράσπισης των Δικαιωμάτων κάθε Κατατρεγμενου Πολίτη [στα χαρτια]. Το αποικειοκρατικό ένοχο παρελθόν, το οποίο εμας πολιτισμικα δεν μας αφορα, υποτασσει μια λόγια και -στα λόγια- πολιτική ενσωμάτωσης και εξίσωσης όλων των πολιτισμών, όλων των θρησκειών. Η πολυπολιτισμικότητα στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι δεδομένη κατ'ονομα και κατ'εικόνα. Οι γιγαντιαίοι αριθμοι των πολιτών φερνουν τόση αποξένωση που η διαφορετικότητα περναει στο ντούκου. Στην πράξη η ζωη των μεταναστών [ειδικα των νομιμων] γίνεται έως και αηδιαστικά δύσκολη, ωστε να καταλήγουμε να παρακολουθούμε σαστισμένοι εξεγέρσεις, τρομοκρατικά χτυπήματα, κατακόρυφη άνοδο του νεοναζισμου, και απολυτο συντηρητισμο στην επαρχια, στις εκει φιλελευθερες χώρες που κουνουν το δάχτυλο στην δική μας αντικειμενικα απολίτιστη αλλα, ακόμα, πολυ πιο ήρεμη στην επιφάνεια ανατολικοευρωπαϊκη κοινωνια.

Η προσπαθεια εξισωσης σε διαφορους πυλώνες του πολιτισμου με τις δυτικο-ευρωπαϊκες κοινωνιες είναι ένα λεπτο ζήτημα το οποίο απαιτεί από μόνο του ιδιαίτερη επεξεργασία. Σε κάθε περίπτωση η άμβλυνση των κοινωνικών, ιστορικων και πολιτισμικών διαφορών με στοχο την μόρφωση της όποιας Ένωσης προκαλεί τα περισσότερα προβλήματα αλλοτρίωσης της Ελληνικής κοινωνίας από την εποχή της απελευθέρωσης. Η πορεία του Ελληνικού κράτους στα νεότερα χρόνια είναι μια διαρκής φιλοδοξία των ανωριμων και κοντοφθαλμων πολιτικών μας αρχοντων, μιμητισμού μιας μεταμοντέρνας και συμμετρικής ώς προς την αρχή των αξόνων, αναγέννησης. Φρασεις όπως "Σουηδία του Νότου" δίνουν μια πολύ καλύτερη εικόνα αυτού που περιγράφουμε εδώ.

Το θέμα του τεμένους κινείται ακριβώς σε αυτή τη διάσταση. Η Αθηνα δεν είναι η μητροπολη που αρκετοι οραματίζονται, έχει πολυ διαφορετικό και προσωπικό χαρακτήρα, έχει ήδη πέσει θύμα απανωτών εξωτερικών επεμβάσεων/κακοποιησεων και σίγουρα η οποιαδήποτε περεταίρω προσπάθεια να μοιασει στις δυτικοευρωπαικες πρωτευουσες θα αποτύχει στο πλαίσιο προθεσης - ειλικρίνειας - αποτελεσματος. Η δημιουργία του Ενος τεμένους [σε αντιδιαστολή με την ενίσχυση των διασκορπισμένων μετζιτ] δε θα μπορουσε να φέρει συμβολισμό παρα μόνο ως προς την ανατολική επιρροή της μουσουλμανικης παράδοσης στον πολιτισμό μας, κατι που θελοντας και μη υπαρχει περισσότερο από τις υπόλοιπες δυτικες πρωτευουσες. Όμως ακόμα και έτσι, η Αθηνα δεν είναι επουδενί  Κωνσταντινούπολη σε επίπεδο ανατολικής θεσης και επιρροής, ούτε έχει ανάγκη να προκαλεσει παγκοσμιο ενδιαφερον από ένα φανταχτερό αρχιτεκτονικό ούφο-τεμενος, τοπόσημο στον αστικό ιστό και ισχυρή δήλωση φορου τιμής σε μια, κατα αρκετούς αιώνες καθυστερημενη κοινωνική πύκνωση θρησκευτικού συναισθήματος ή καλυτερα, απροσδιόριστης αίσθησης ενοχής για μία κακοποίηση που σε καμία περίπτωση η Ελλαδα δεν είναι ο υπευθυνος να επωμιστεί από όλη την Ευρώπη.

Τόσο η ανατολική επιρροή, όσο και η εγγραφή στο χώρο των διαφορων επώδυνων ιστορικών και πολιτικών συμβάντων βρίσκουν απόλυτα ομαλή και λογική έκφραση στην πολιτική  και κοινωνική οργάνωση της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, την επίσημη λειτουργία των εκεί τζαμιών και την αντίστοιχη αρχιτεκτονική αποτύπωση της μουσουλμανικής παράδοσης στις πόλεις. Η Αθήνα μπαίνει στο αίτημα της κατασκευής τεμενους ως η πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους, καθαρά για συμβολικούς λόγους, εντελώς γεωγραφικά και πολιτισμικά παράφωνα στη δεδομένη χρονική και κοινωνική συγκυρία. Παρ'όλα αυτά η Αθηνα υποχρεούται σε μία ισχυρή πολιτική δήλωση να σεβαστεί και να διευκολύνει την θρησκευτική έκφραση τόσο των μόνιμων μουσουλμάνων κατοίκων, όσο και των τουριστών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με απόλυτα ήπιο τρόπο, όπως περιγράφηκε παραπάνω με την επισημοποίηση και αναβάθμιση των διασκορπισμένων χώρων λατρείας, την χωροθέτηση του νεκροταφείου και την καλύτερη επικοινωνιακή πολιτική της κυβέρνησης.

Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον οτι ταυτόχρονα με το σαματά που γίνεται για το Τεμενος των Αθηνων, μια πρόχειρη έρευνα πάνω στους Εβραίους της Ελλάδας μας δινει πολύ ενδιαφέρονται στοιχεία. Δυο συναγωγές λειτουργούν μέσα στην τουριστική καρδιά της πολης μας [θησείο] στην οποία επίσης χωροθετούνται δύο μνημεία για το ολοκαύτωμα, το εβραικό κοιμητήριο αποτελεί πτέρυγα του Πρώτου και πλεον εξέχοντος των νεκροταφείων μας, απο το 1960 λειτουργεί Ιδιωτικό Εβραικό σχολείο στο Νεο Ψυχικό, και πέρα από το Εβραικό μουσείο Ελλάδας, τον εβραϊκό πολιτισμό διαδίδουν 2 μεγάλες αναγνωρισμένες κοινότητες, η μια με τη στήριξη του ΥΠΕΠΘ.

Αναγνωρίζοντας το Ισλαμ ως μια ακομα θρησκεία και όχι ως δούρειο ιππο μεγάλων κακών, δινοντας του την αντίστοιχη και όχι περισσότερη προσοχη, θα καταφέρουμε να καταλάβουμε πόσο πολύ θα βοηθήσει στον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας της πρωτεύουσας ο σεβασμός απέναντι στους πιστούς του. Η οργάνωση των μουσουλμάνων, όπως και των ορθοδόξων, γύρω από τους χωρικούς πυκνωτές της θρησκείας, εξυπηρετεί τον κατακόρυφο κοινωνικό έλεγχο της τάξης [από το κράτος στον ιμάμη/ιερέα και στη συνέχεια στον πιστό], την ασφαλή καταγραφη της μουσουλμανικής κοινότητας, την εκτόνωση της ιδιαίτερης ταυτότητας και την αποφυγή αντίστροφης ρατσιστικής πολιτικής, και τέλος, αναμεσα σε αλλα, την ομαλη προσαρμογη του Ελληνορθόδοξου κράτους σε Ελληνικό, κάτι που θα φέρει πολύ μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων σε επίπεδο ανθρώπινων δικαιωμάτων, πολιτικής διαφάνειας και αναβάθμισης της εικονας του θρησκευτικού λειτουργήματος, που δεινοπαθει τα τελευταία χρόνια ύστερα από τις απανωτες εμπλοκές του κλήρου, στα οικονομικά και πολιτικά σκάνδαλα.

Παρ'όλα αυτά, μέχρι η κυβέρνηση να ασχοληθεί σοβαρά με αυτό το θέμα, θα διαβάσουμε πολλά ακόμα στα ψιλά. Και στα καφενεία ο κόσμος θα συνεχίσει να διαφωνεί σχετικά με την οικονομία, τη διαφθορά και τις αλύτρωτες πατρίδες, πάνω από τα -πολυσήμαντα- γυαλυστερά ρεντερινγκς και μακέτα των υποθετικών προτάσεων.

Ειρηνη σε μας.

λινκσ:


1. η ειδηση για τη Ζαχα ενδεικτικά και πιο γλαφυρά, εδώ


2. η είδηση για τη Διαμαντοπούλου ενδεικτικά


3. islam.gr : χώροι λατρείας των μουσουλμάνων


4. ένα βίντεο σχετικά με το αίτημα για το τζαμί αλλά και τα εσωτερικά προβλήματα της μουσουλμανικής κοινότητας στην Ελλάδα


5. πολύ γενικά εισαγωγικά για το τι ειναι τέμενος


6. το παρατηρητήριο του Ελσίνκι


7. και η απο κει πλευρά


8. περι γείτονος


9. με αφορμή την προσευχή στις πλατείες, από τα Νεα


10. περι Εβραίων ένα και δύο και το άσχημο τρία


[γνώμες..]


δημοσιογραφικά, από το βήμα


ένα


δύο [απο την εκεί πλευρά]


τρία


τέσσερα από την εκεί "επίσημη" πλευρά


[παρτε τα] πέντε από το ΛΑΟΣ


και..


κατι πάρα πολυ ενδιαφέρον για την άλλη πλευρά του Ατλαντικού






2 σχόλια:

  1. Ετέθη εύστοχα. Και τα δυο ευρολεπτά μου πάνω στο θέμα γιατί είναι προχωρημένη η ώρα:

    Υπάρχουν πολλές παράμετροι δύσκολο να υπολογιστούν (και κανένας δεν κάνει την δουλειά του σε αυτή τη χώρα), αλλά προσωπικά δεν πιστεύω τα ελληνικά στατιστικά να βρίσκονται πολύ μακριά από την Γερμανική έρευνα [1] πάνω στα οποία υπολογίζονται τα ακόλουθα:
    Οι επίσημες αναφορές απογραφές δίνουν έναν αριθμό πιο κοντά στις 500.000 αν θυμάμαι καλά (δεν έχω πρόχειρη πηγή αυτή την ώρα, θα επανέλθω).
    Άγνωστο μεν το ποσοστό αυτών που προέρχονται από την μέχρι πρόσφατα κομμουνιστική Αλβανία, και έχει σημασία γιατί μόνο το 32% δηλώνει πως είναι ενεργοί μουσουλμάνοι και ο υπολογισμός των μουσοθλμάνων στην χώρα μας γίνεται με βάση τον τόπο καταγωγής. Με πρόχειρους υπολογισμούς στοιχείων της έρευνας, ένα 55% πιστεύει και ασκεί ενεργά την θρησκεία του, επομένως 275.000.
    Από αυτό το ποσοστό, το 40% έχει την ανάγκη της καθημερινής προσευχής (μην υπολογίζοντας τους περιστασιακούς), επομένως  το κοινό των τζαμιών στην Αθήνα είναι 110.000 άτομα.

    Ακόμα και απόκλιση 50% να υπάρχει στα στατιστικά, μιλάμε για έναν τεράστιο αριθμό. Το περιβόητο τζαμί στον Ελαιώνα, προβλέπει [2] χωρητικότητα 500 ατόμων.


    Με βάση τα ανωτέρω, όχι μόνο συμβολικό θα είναι το τέμενος, αλλά αστείο. Μα έχει την σημασία του αν το δει κανείς σε σχέση με τις τάσεις εξτρεμισμού που εμφανίίζονται σε μια κατά τ'άλλα ειρηνικότατη, κατά το δόγμα της, θρησκεία.
    Όπως σοφά προέβλεψαν οι νομοθέτες (συβαίνει και αυτό ενίοτε), ο ιμάμης θα ορίζεται από ειδική επιτροπή (2 μέλη από το ΥΠΕΠΘ, 2 από το Δήμο Αθηναίων, 1 ακαδημαϊκός, 2 εκπρόσωποι των Μουσουλμάνων). Αυτό σημαίνει απλά ότι ασφαλιζόμαστε όλοι μισαλλόδοξες ιδεολογίες και φανατισμούς και ότι οι πιστοί μετέχουν σωστής παιδείας. Ακόμα και στα θέματα η σωστή παιδεία κάνει την διαφορά.

    Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα; Αίσθημα αποδοχής από την πλευρά των μουσουλμάνων (Ελλήνων και μη, γιατί αμφότεροι έχουν την ίδια αντιμετώπιση) το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε ταχύτερη "αφομοίωση" αυτού του πληθυσμού στην ντόπια κοινωνία.
    Η δε επαφή των χριστιανών με το ειρηνικό Ισλάμ θα οδηγήσει στην συμφιλίωση, γιατί η αμερικάνικη εικόνα του τρομοκράτη και η άλλη του "ανθέλληνα Τούρκου" είναι αυτή που κάνει το κακό εν τέλει.



    Ένα τελευταίο επειδή το ακόλουθο ακούγεται συχνά:

    "Η φιλανθρωπία είναι το σημαντικότερο, αλλά δεν πρέπει να την φτιασιδώνουμε. Πρέπει να είμαστε προσεχτικοί γιατί ο μουσουλμανισμός έχει 117 σέχτες. Δεν μπορούν να κάτσουν στο ίδιο τζαμί, δεν μπορούν να συνυπάρξουν."
    Κ. Βελόπουλος, βουλευτής του ΛΑΟΣ Καθημερινή 13-01-11


    *μπεεέ εεε* και ο Χριστιανισμός 38.000 [3]  *μπεεέ εεε*



    Θα χαρούμε να δούμε και όσους ενδιαφέρονται για το θέμα στην παρουσίαση της διπλωματικής μας, σε αυτή την εξεταστική, που αφορά στον σχεδιασμό ενός masjid και Ισλαμικού πολιτιστικού κέντρου στην πλατεία Κουμουνδούρου.


    -----------
    1. Muslim Life in Germany, Federal Ministry of the Interior, 2009, passim
    2. 3512/2006 - ΦΕΚ 264/Α'/5.12.2006 (PDF)
    3. http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Christian_denominations

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. προς απάντηση: http://www.arch.ntua.gr/forum/index.php?topic=1372.msg6896#msg6896

    (εδώ δεν δέχεται τόσο μεγάλο κείμενο)

    ΑπάντησηΔιαγραφή